نوبل اقتصاد در سال ۲۰۱۸ میلادی به دو اقتصاد دان آمریکایی که در زمینه محیط زیست کار کرده اند تعلق گرفت.

روز دوشنبه شانزدهم مهرماه ۱۳۹۷ برابر با ۸اکتبر سال ۲۰۱۸ میلادی آکادمی سلطنتی سوئد در استکهلم اعلام کرد که تحقیقات نوردهاوس و رومر در زمینه رابطه میان تغییرات اقلیمی تکنولوژی و رشد اقتصادی دلیل اهدا  این جایزه به انهاست. یافته های آنان دامنه تحلیل اقتصادی را به طور چشمگیر گسترش داده است  آنان مدلی را تهیه کرده اند که کنش متقابل اقتصاد بازار با طبیعت و دانش را نشان میدهد.

نوبل کیست؟

آلفرد نوبل شاعر و بازرگان و مخترع سوئدی است که در ۲۱ اکتبر سال ۱۸۶۴ در استکهلم پایتخت سوئد به دنیا امده است. نوبل با استفاده از باروت روش انفجار نیترو گلیسیرین را یافت و در سال ۱۸۸۳ چاشنی انفجار را اختراع کرد و مخترع دینامیت شد.نوبل با ایجاد کارخانه اسلحه سازی در سوئد به ثروت عظیمی دست یافت.

جایزه نوبل چیست؟

نوبل فردی بود که از فقر به ثروت رسیده بود. او به این باور رسیده بود که ممکن است از دنیامیت در کارهای غیر انسانی استفاده شود. واین نفرین ابدی برای او به دنبال دارد بنابر این اظهار داشت که : هر فرد یا گروهی که بهترین خدمات را در جهت برابری جهانی و کاهش جنگ ها  و ارتش های بین المللی ارائه دهد .یا به تاسیس و پیشرفت سازمانهای حامی صلح کمک کند مستحق دریافت جایزه ای است که از سال ۱۸۹۵ بنابر وصیت نوبل تعین شد و بعد از مرگش به جایزه نوبل شهرت یافت .نوبل در این راه حدود۹۰% از ثروتش را بخشید. جایزه نوبل فقط به دانشمندانی تعلق میگیرد که در پنج رشته فیزیک-شیمی-پزشکی-ادبیات و صلح بیشترین خدمت را در هر سال به مردم کرده باشد.با اینحال ۵ سال طول کشید تا توسط آکادمی سلطنی علمی سوئد یعنی ازسال ۱۹۰۱ نخستین جایزه نوبل اهداء شد .

نوبل اقتصاد چیست؟

در سال۱۹۶۸ میلادی اهداء جایزه نوبل اقتصاد توسط بانک مرکزی سوئد پایه گذاری شد که تا اکنون حدود۸۱ اقتصاد دان بصورت فردی یا دونفره که در یک زمینه مشترک کار کرده اند موفق به دریافت این جایزه با ارزش شده اند که ازمیان آنها یک نفر بنام اولینور استروم زن بوده است.

نوردهاوس کیست؟

نوردهاوس متولد ۳۱ مه ۱۹۴۱در البو کرک نیومکزیکو ازامریکاست در سال ۱۹۶۷ میلادی مدرک دکترای اقتصاد را از موسسه فناوری ماساچوست کسب کرده. کتاب معروفی دارد تحت عنوان(کازینوی اقلیمی- خطربلاتکلیفی و اقتصاد برای یک جهان گرم) او از سال ۱۹۷۳ بعنوان استاد اقتصاد دانشکده جنگلداری و محیط زیست درییل کا کرده است.نوردهاوس با راهنمایی رابرت سولو رساله دکترای خود را تدوین کرده است سولو خود در سال ۱۹۸۷برنده جایزه نوبل اقتصاد در مقوله رشد اقتصادی شده است.

تفکر نوردهاوس چیست؟

پرسش اصلی نوردهاوس این بود که چگونه می توان رشد اقتصادی را با کار امدترین نوع استفاده از منابع طبیعی تلفیق کرد او برای این منظور مدلی  کمیتی درمورد کنش اقتصاد وآب وهوا تهیه کرد. برای او تعاملات بین جامعه و طبیعت اهمیت داشت.هشدارهای دانشمندان درباره سوخت فسیلی و گرم شدن زمین بطور فزاینده رو به افزایش است بویژه  در سالهای اخیر این هشدارها بیشتر شنیده می شود که انسان با مداخلات خود محیط طبیعی را بیش از هر زمانی به خطر انداخته است. اسیب رساندن به لایه اوزون بیشترشده. تولید گازهای گلخانه ای افزایش یافته مواد شیمیایی در طبیعت رها شده اند. جنگل زدایی فزونی یافته است.گونه های مختلف گیاهی و جانوری از زیستگاه طبیعی خود حذف شده اند و تغییرات ژنتیک آسیب های جدی به محیط زیست وارد کرده اند. در نتیجه مدلهای اقلیمی از اکوسیستمهای غیر منتظره بوجود امده. بارندگی سیل اسا.سیل های ویرانگرگرما و اتش سوزیها و …… موجب نتایج اقتصادی زیانباری شده که جبران آن برای انسان سنگین است.

پل رومر کیست؟

پل رومر متولد ۷ نوامبر سال ۱۹۵۵ میلادی در کلرادو واهل امریکاست . او در سال۱۹۸۳ موفق به اخذ درجه دکترای ارشد اقتصاد در دانشگاه شیکاگو شد پل رومر رساله دکترای خود را با راهنمایی لوکاس تدوین کرد. لوکاس نیزخود برنده نوبل در سال ۱۹۵۵ میلادی در زمینه توسعه و کاربرد فرضیه انتظارات عقلایی است. پل رومر در بانک جهانی مشغول به کار بوده است. حوزه کار او بررسی مشکلات اقتصادی در کشورهای در حال توسعه و افزایش جمعیت شهری در پی استفاده بیشتر ازتکنولوژی و توزیع امکانات اقتصادی در شهرها است.پل رومراستاد مدرسه بازرگانی استرن. در دانشگاه نیویورک است.

تفکر پل رومرچیست؟

بنظر رومر دانش موتور محرکه رشد اقتصادی است. انباشت رشد اقتصادی در طول زمان سطح زندگی مردم را دستخوش تغیر می کند او عقیده داشت که رشد اقتصادی تنها با بکارگیری نیروی کار بیشتر یا سرمایه بیشتر حاصل نمی شود. بلکه رشد اقتصادی با بکارگیری ایده های بهتر و جدید که همان پیشرفت فن اوریست حاصل میشود. او عقیده داشت که توزیع نابرابر امکانات جمعیت شهری را افزایش داده است. این امر منجر به افزایش گاز کربنیک شده است. اما بنظر رومر بشریت می تواند تولید گازکربنیک را کاهش دهد اگر چه در ابتدا این امری دشوار بنظر می رسد. اما با تغیردیدگاه ها و ایده های بهتر می فهمیم که آنقدر هم سخت نیست که فکرش را می کردیم.

اهمیت کار نوردهاس و پل رومر در چیست؟

تا حال ارائه راه حل و ابزارهای پیش رو برای رسیدن به توسعه در بلند مدت از طریق متغیرهای برون زا و درون زا تعریف می شد. بنظراقتصاد دانان نئو کلاسیک عواملی پون تغیر اقلیمی و نواوری در تکنولوژی و خلق ایدههای جدید به عنوان متغیرهای برون زا شناخته می شدند.اهمیت کار این دو اقتصاد دانآمریکایی که نوبل اقتصاد سال ۲۰۱۸ به آنها تعلق گرفت این بود که این عوامل را به عنوان متغیرهای درون زا در الگوی رشد توسعه گنجانده اند آنها به این سوال اساسی که چگونه تصمیمات اقتصادی و شرایط بازار خلق تکنولوژی را تعین می کند. اینگونه پاسخ داده اند که نحوه  تاثیر نیروهای اقتصادی وتمایل بنگاهها به خلق ایده های جدید بستگی دارد که نمود آن در فن آوریهای جدید برای حفط محیط زیست هویدا می شود. درست  است که اکنون بیش از هر زمانی زندگی بشریت با مخاطرات جدی و تخریب محیط زیست و در هم تنیدگی شهری روبرو شده است. اما با ابزارهای نوین در کشاورزی و جنگل داری و فعالیتهای ساحلی و تفریح در فضای باز وافزایش اوقات فراغت به همراهی تغیر رفتار نسبت به محیط زیست و ایجاد باورهای جدید نسبت به زندگی می توان به سلامت بیشتر و افزایش امید به زندگی امیدوار بود.

اما نتیجه هر گونه تحقیقاتی بویژه در زمینه اقتصاد که دارای راهکار علمی باشد نه تنها برای افراد بلکه برای دولتمردان درسیاست گذاری نیز اهمیت فراوان دارد. به همین جهت می توان امیدوار بود که برنامه ریزان و سیاست گذاران در برنامه های آتی خود برای رسیدن به رشد و توسعه اقتصادی ازنتایج این تحقیقات استفاده نمایند. افزایش مالیات بر فعالیت هایی که منجر به تخریب محیط زیست می شود راهگشای سیاستمداران است. اگر چنین کاری صورت گیرد باز می توان امیدوار بود که محیط زیست با تخریب کمتری روبرو می شود و این نویدی استبرای فعالان محیط زیست که سالهای زیادی در زمینه دادن هشدار به مردم و مسئولین فعالیت کرده اند البته همانطور که پیش بینی شده تغیر در باورهای عمومی نسبت به محیط زیست که آنرا بعنوان بستر حیات بنگرند اهمیت دارد.محیط زیست بستر حیات انسان است و هرگونه تخریب بی خود و غیر اصولی در آن موجب صدمات جبران ناپذیر به انسان در حال و آینده می شود .

فتاح امین زاده ۲۳/۰۸/۱۳۹۷