کشت علوفه هیدروپونیک بسیار ساده و کاربردی
مقدمه
با توجه به اهمیت صرفه جویی در مصرف آب در بخش دامپروری و کشاورزی در ایران، برآن شدیم سیستم های نوین تولید علوفه در جهان را معرفی کنیم .
یکی از موارد مورد بحث در صنعت تولید علوفه در دنیا , تولید علوفه هیدروپونیک می باشد .در این سیستم دامداران با تولید کننده علوفه هیدروپونیک در فضایی ناچیز اقدام به تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می پردازند.
تولید علوفه هیدروپونیک شامل رشد ونمودانه های غلات با رطوبت و مواد غذایی فراهم شده ,خارج از بسترهای رشد شناخته شده مانند خاک است .
دانه به رطوبت و مواد غذایی دریافتی واکنش نشان داده و شروع به جوانه زدن می کند,که نتیجه ی آن در دوره ی ۵ تا ۸ روزه تولید علوفه هایی به ارتفاع ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیمتر و ریشه های در هم آمیخته است که نتیجه آن برداشت علوفه های سبز و دانه های باز شده غلات و ریشه های رشد پیدا کرده می باشد.
با توجه به این که در روش تولید این علوفه وابستگی به خاک وجود ندارد بجای استفاده از علوفه هیدروپونیک میتوان از واژه علوفه آبکاشت استفاده کرد و همچنین علوفه هیدروپونیک به علت عدم وابستگی به بافت خاکی , از بسیاری از آفت ها وموانع رشد نیز به دور است .
بذوری که دراین سامانه به خوبی رشد کرده و علوفه ی هیدروپونیک آن دارای خوش خوراکی مناسبی برای دام است عبارت اند از: گندم ,جو,ذرت و…
اتاقک های کشت تولیدعلوفه هیدروپونیک توانسته اند حداکثر مقدار تولید علوفه از بذر به وسیله جوانه زدن را تولید کنند که این مقدار ۶ تا ۸ کیلو گرمی به ازای هر یک کیلو گرم دانه بوده است .
جالب است بدانید اساس پیدایش این ایده، در حقیقت از همان سبزه نوروز ایرانیان باستان با قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال است که در طول زمان و با پیشرفت تکنولوژی، این تکنیک نیز پیشرفت کرده و هم اکنون به یکی از روشهای تهیه خوراک سالم دام در کل دنیا بدل گشته است.
بازدهی میزان بذر به علوفه
بازدهی بذر به علوفه در این سیستم بصورت نسبت ۱ به ۷ است. یعنی به ازای هر کیلوگرم بذر (جو) متوسط ۷ کیلوگرم علوفه هیدروپونیک جو (علوفه تازه – قصیل – خصیل) بدست می آید که بصورت کامل به خوراک دام رسیده و هیچگونه ضایعاتی چه از نظر بذر و چه از نظر علوفه نخواهد داشت.
همچنین از آب این علوفه برای خوراک انسان نیز جهت برطرف کردن مشکلات گوارشی و افزایش نشاط و شادابی و سلامت به دلیل وجود آنتی اکسیدان های قوی (کلروفیل)، استفاده فراوانی می‌شود. نمونه بارز آن استفاده از آب علوفه در جیره روزانه کامندان شرکت گوگل است!
این خوراک علاوه بر تولید مقرون بصرفه و ارزان، به دلیل تازه، تمیز و ارگانیک بودن؛ سرشار از پروتئین، انرژی و ویتامین بوده که باعث برطرف کردن برخی مشکلات دام ها (نظیر کولیک در اسب ها) و افزایش تولید بنا بر اطلاعات مقالات علمی در این زمینه (برای مثال ۳٫۵ کیلوگرم افزایش شیر در روز در گاو در طول دوره شیردهی) (افزایش میزان شیر در بز سانان تا ۴ کیلوگرم در روز) می‌شود. همچنین در گوسفند باعث افزایش وزن از ۳۳۰ تا ۴۵۰ گرم در روز شده است.
نمایی از کشت هیدروپونیک ( فیلم )
اهدافی که تولید علوفه هیدروپونیک دنبال میکند
۲) ایجاد اشتغال و بوجود آوردن در آمد صحیح برای جامعه.
۳) حفظ مراتع کشور با جلوگیری و کم نمودن فشار چرای دام.
۴) جلوگیری از کشتار دام‌ها قبل از وزن مطلوب و استفاده بهینه از منابع موجود.
۵) تأمین بخشی از نیاز جامعه به پروتئین حیوانی در راستای تحقق نسبی استقلال غذایی دامی.
مزایای اتاق کشت هوشمند تولید علوفه رویشگر
۲) تولید علوفه تازه و سرشار از پروتئین، ویتامین و اکسیژن.
۳) اثرات مثبت بر روی دستگاه تناسلی و گوارشی.
۴) افزایش درصد باروری، بره زایی و چند قلو زایی.
۵) عدم نگرانی از تامین غذای دام در کلیه فصول و شرایط.
۶) عدم وابستگی به شرایط محیطی و جوی.
۷) امکان افزایش دام به هر میزان و هر نوع.
دستیابی به توسعۀ پایدار با استفاده از روش تولید علوفه هیدروپونیک
۲) بقای گیاهان دارویی با ارزش.
۳) کاهش مصرف مواد افزودنی.
۴) کاهش مصرف دارو در دام.
۵) عدم تخریب مراتع.
۶) استفاده از فضولات مغذی دام جهت ترمیم مراتع و مزارع.
نتایج و مزایای استفاده از طرح تولید علوفه هیدروپونیک
۲) کاهش شدید مصرف انرژی
۳) عدم ضایعات بذر
۴) بیمه رایگان علوفه
۵) کاربرد بهینه زمین (کاهش بیش از ۹۰%)
۶) عدم تخریب مراتع
۷) مصرف بهینه سرمایه
۸) صرفه جویی در زمان (کاهش بیش از ۸۰%)
۹) افزایش کیفیت و کمیت علوفه
۱۰) استفادۀ بهینه از نیروی انسانی
۱۱) افزایش راندمان محصولات دامی (افزایش تا ۲۰%)
۱۲) تامین علوفه تازه، ارگانیک، ارزان و باکیفیت جهت انواع دام‌ها
توضیحات اجمالی در موردکشت هیدروپونیک ( فیلم )
سه روش اصلی و مناسب برای کشت هیدروپونیک
۱. کشت در مواد دانه‌بندی شده: مواد دانه‌بندی شده شامل ذراتی کوچک با خاصیت شیمیایی خنثی است.
۲. کشت در پشم شیشه: پشم شیشه الیاف اسفنج مانندی است که منشاء مواد آن سنگ‌های آتشفشانیت.
۳. کشت در آب: در این روش ریشه‌ها در ترکیب آب با هوا و در داخل آب رشد می‌کنند.
نیازهای شیمیایی ریشه یا کل گیاه را میتوان با محاسبه دقیق مقدار عناصر محلول غذایی در منطقه ریشه برآورد کرد و تعادل شیمیایی محلول را نیز حفظ نمود. پرورش گیاهان به روش هیدروپونیک تا قبل از دکتر گریک صرفاً در حد تحقیقات آزمایشگاهی و یا به صورت موردی در برخی تمدن‌های باستانی مطرح بوده است بدون آنکه درک صحیح و مناسبی از این روش وجود داشته باشد. دکتر گریک به تشخیص خود درباره ظرفیت و دامنه توسعه تجاری هیدروپونیک و مشاهداتش در مورد تکنیک‌های آزمایشگاهی به کار گرفته شده باور داشت و بر آن بود که این آزمایش‌ها را با هدف توسعه یک حرفه تجاری ادامه دهد.
در حال حاضر بیش از یک میلیون خانواده در امریکا دارای دستگاه‌های کشت بدون خاک بوده که از آن جهت تولید مصرف خانگی استفاده می‌کنند. فرانسه، کانادا، افریقای جنوبی، هلند، ژاپن، استرالیا، و آلمان از جمله کشورهای پیشرو در زمینه کشت هیدروپونیک هستند.
مزایای کشت هیدروپونیک
۱- امکان پرورش گیاهان به روش هیدروپونیک، در تمام نقاط وجود دارد. محصولات هیدروپونیک را میتوان در مناطقی که دارای خاک‌های نامناسب و یا خاک‌های آلوده به بیماری هستند، نیز پرورش داد.
۲- تراکم در واحد سطح کشت هیدروپونیک بالا است. در کشت هیدروپونیک میتوان برخی از محصولات را در مکانی کوچک در مدت کوتاهی، پرورش داد. همچنین این امکان وجود دارد که بتوان محصولات را در چند سطح یا طبقه بر روی یکدیگر، کشت کرد. با توجه به این که هزینه‌های حمل محصولات به بازار هزینه بالایی را شامل می‌شود، میتوان با احداث گلخانه در مرکز شهر، مقدار بعد مسافت و هزینه حمل را کاهش داد. مزارع هایدروپونیک خود صرف نظر از ارزشمندی زمین، دارای ارزش افزوده است.
۳- میزان کار سنگین کاهش می‌یابد. در کشت هیدروپونیک، کارها و تلاش‌هایی مانند شخم زدن خاک، انجام کشت، ضدعفونی کردن بذر و آبیاری و دیگر فعالیت‌های مرسوم و رایج بعضاً وجود ندارد.
۴- مصرف آب به شدت کاهش می یابد. در یک طرح مناسب هیدروپونیک، آب مورد استفاده در مقایسه با کشت سنتی در خاک به مراتب کاهش می‌یابد.
۵- مشکلات ناشی از وجود آفات و بیماری‌ها کاهش می‌یابد. در کشت هیدروپونیک، نیاز به ضد عفونی کاهش یافته و میتوان بیماری‌های خاکزی گیاه را به آسانی ریشه‌کن کرد. در سیستم‌های کشت سنتی این امکان وجود دارد که بیماری‌ها از فضولات حیوانات یا میکروارگانیسم های خاک به گیاهان سرایت کرده و منجر به آلوده شدن آنها شود که البته وقوع این مسئله در کشورهای توسعه‌یافته نادر است.
۶- مشکل علف‌های هرز، ریشه‌کن می‌شود. به علت خالص بودن بسترهای کشت و امکان ضدعفونی کردن آنها قبل از کشت، احتمال وجود بذر علف‌های هرز در آن وجود ندارند.
۷- میزان تولید محصول افزایش می‌یابد. تولید در کشت هیدروپونیک بالا بوده و این مسئله از نظر اقتصادی حتی استفاده از زمین‌های گران قیمت را توجیه‌پذیر می‌سازد.
۸- استفاده از مواد غذایی بهینه می‌شود. با ایجاد سیستم‌های بازیافتی و چرخشی همواره میتوان از محلول‌های غذایی هیدروپونیک که مورد استفاده قرار گرفته اند و همچنان میزانی از آن در آب موجود می باشد استفاده نمود. به همین دلیل امکان آلودگی خاک و آب زیرزمینی را به حداقل می رساند.
۹- کنترل شرایط محیطی در دست شماست. به دلیل آنکه در سیستم های هیدروپونیک عواملی همچون نور، حرارت، رطوبت و ترکیب گازهای جو گلخانه و حتی محلول‌دهی طی یک برنامه زمان‌بندی شده است، سریعاً میتوان شرایط محیطی را کنترل کرد.
۱۰- کنترل شیمیایی منطقه ریشه آسان است. مسمومیت‌های ناشی از وجود نمک‌های معدنی محلول غذایی را میتوان با شستشو از محیط ریشه، خارج کرد. همچنین مقادیر pH و EC (قابلیت هدایت الکتریکی) را میتوان تنظیم نمود. علاوه بر این در سیستم هیدروپونیک، میتوان از بروز مشکلات ناشی از تجمع نمک‌های معدنی در منطقه رشد ریشه که در کشت‌های خاکی اتفاق می‌افتد جلوگیری نمود،مخصوصا اگر از محلول غذایی با کیفیت خوب استفاده شود.
۱۱- استقرار گیاهان جدید آسان‌تر است. صدمات ناشی از جابجایی گیاهان در سیستم هیدروپونیک، کاهش می‌یابد.