آیین نامه اجرایی مدیریت پسماندها

آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها در ۳۹ ماده مصوب هیات وزیران مورخ    ۱۳۸۴/۰۵/۰۵

ماده ۱ علاوه بر عبارات و اصطلاحات مندرج در ماده (۲) قانون مدیریت پسماندها – مصوب ۱۳۸۳ عبارات و اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط بکار می رود .

۱-    قانون: مدیریت پسماندها – مصوب ۱۳۸۳

۲-    جداسازی: جداکردن زباله ها ازیکدیگر

۳-    بازیافت: فرایندتبدیل پسماند به موادیا انرژی قابل استفاده مجدد

۴-    کارگروه ملی: کارگروه ملی مدیریت پسماندها

۵-  صندوق: صندوق ملی محیط زیست(موضوعبند ب ماده ۶۸ قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران_مصوب ۱۳۸۳ )

۶-     موسسه استاندارد: موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران

۷-    جزء ویژه ایجاد شده توسط اشخاصی که عمدتاً تولید کننده پسماند عادی هستند.

۸-    سازمان: سازمان حفاظت محیط زیست

ماده ۲ برای دستیابی به هماهنگی بین دستگاه های مذکور در قانون کار گروه ملی با ترکیب زیرتشکیل میشود:

۱-    رئیس سازمان حفاظت محیط زیست (رئیس کار گروه)

۲-    معاون وزارت کشور (رئیس سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور )

۳-    معاون وزارت و بهداشت درمان و آموزش پزشکی

۴-    معاون وزارت صنایع و معادن

۵-    معاون وزارت نفت

۶-     معاون وزارت نیرو

۷-    معاون وزارت جهاد کشاورزی

۸-    معاون موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران

۹-    معاون سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

۱۰-معاون سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور

     ۱۱-معاون شهرداری تهران

     ۱۲-معاونان سایر دستگاه ها حسب مورد

تبصره کارگروه استانی جهت هماهنگی درسطح استان باترکیب مدیران دستگاههای مذکور دراستان به مسئولیت معاون امور عمرانی استانداری و دبیری مدیرکل دفترشهری و روستایی استانداری تشکیل می گردد.کارگروه مذکور میتواند درصورت لزوم کارگروه های شهرستانی را باترکیب مشابه به مسئولیت معاون فرماندار درسطح شهرستانها تشکیل دهد

ماده۳ وظایف کارگروه ملی بارعایت قانون به شرح زیر میباشد:

۱-  تدوین تنظیم وبازنگری جداول فهرست پسماندهای موضوع تبصره۲ ماده۲ قانون برای تصویب درشورای عالی حفاظت محیط زیست . دستگاه ها باید فهرست پسماندهای ویژه مورد نظرخود را به کارگروه ملی اعلام نمایند و دستگاه های پیشنهاد دهنده در هنگام بررسی موارد پیشنهادی خود با حق رای درکارگروه حضورمیابند

۲-    ایجاد هماهنگی بین دستگاه ها برای پیشنهاد استانداری های مقرر در قانون به موسسه استاندارد

۳-    ایجاد هماهنگی بین دستگاهای مجری قانون در اجرای امور فرهنگی آموزشی و اطلاع رسانی

۴-  پیشنهاد اصلاح فهرست موضوع ماده ۱۲ آیین نامه ناظر بر اخذ هزینه های بازیافت از تولید کنند گان و وارد کنندگان

۵-    پیشنهاد برای گسترش استفاده از مواد اولیه بازیافتی

۶-     پیشنهاد ضوابط و دستورالعملهای مربوط به:

الف- دفع پردازش و بازیافت پسماندها

ب- حدود تشخیص پسماندهای ویژه

پ – شیوه های تولید و مصرف به نحوی که پسماند کمتری ایجاد شود

ت- چگونگی واگذاری مدیریت اجرایی پسماند ها به اشخاص حقیقی و حقوقی متقاضی سرمایه گذاری در امور مدیریت پسماندها

۷-    ارایه سایر پیشنهادهای مرتبط با مدیریت پسماندها

ماده۴ مدیریت های اجرایی پسماندهای عادی باید طرح جامع و تفصیلی مدیریت پسماند را به گونه های تهیه کنند که در مراکز استانها و همچنین شهرهی با جمعیت بیش از یک میلیون نفر تا پایان سال ۱۳۹۰ و در سایر شهرها و روستاها تا پایان سال ۱۳۹۲ همه پسماندهای عادی را به صورت تفکیک شده جمع آوری نمایند

تبصره۱ طرح جامع یاد شده در کار گروه تبصره ماده ۲ این آیین نامه و طرح تفضیلی آن در شورای اسلامی مربوط تصویب میشود

تبصره ۲ جزء ویژه پسماندهای عادی و کشاورزی پسماندهای عادی محسوب نشده اما مدیریت اجرایی آن به عده مدیریت اجرایی پسماند عادی میباشدکه در برنامه راهبردی مدیریت پسماند عادی اجزای آن پیش بینی خواهد شد

تبصره۳ اعتبارات مورد نیاز برای آموزش واطلاع رسانی پسماندها توسط وزارت کشور(سازمان شهرداریها و دهیاری های کشور)تأمین خواهد شد

ماده۵-وزارت کشور باید با همانگی سازمان شیوه نامه های اجرایی مدیریت پسماندهای عادی و کشاورزی وپسماند ویژه تبدیل شده به پسماند عادی از قبیل تولید ذخیره سازی جمع آوری          جداسازی حمل و نقل بازیافت پردازش و دفع را با رعایت ماده ۱۱ قانون شش ماه پس از ابلاغ این آئین نامه تهیه و به مورد اجرا گذارد

تبصره : شیوه نامه های موضوع این ماده پس از تهیه وانتشار در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران به منزله اعلام بوده و لازم الاجرا میباشد

ماده۶ وزارت کشور موظف است:

۱-    ضوابط مقررات و دستور العملهای قانونی را به مدیریت اجرای پسماند عادی وشوراهای اسلامی ابلاغ نمایند.

۲-  بانک اطلاعاتی مدیریت پسماندهای عادی و کشاورزی را تهیه و برای تکمیل بانک اطلاعاتی جامع پسماندها به سازمان ارائه نمایند.

۳-  محل دفع پسماندها های عادی را بر اساس ضوابط زیست محیطی و با هماهنگی سازمان وزارت جهاد کشاورزی تعیین نماید.

۴-  شیوه نامه انعقاد قرارداد و ارجاع عملیات مدیریت پسماند به اشخاص حقیقی وحقوقی   ذی صلاح را تعیین نماید.

۵-  شیوه نامه اجرایی سازماندهی اشخاص حقیقی که قبل از تصویب قانون و آیین نامه در عملیات مدیریت پسماند عادی فعالیت داشته اند را تهیه نماید.

۶-     با وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی در تهیه شیوه نامه موضوع ماده ۵ قانون همکاری نماید.

ماده ۷- محلهای دفع تعیین شده پسماندها در صورت لزوم ، با اجرای مفاد قانون نحوه خرید و تملک در اختیار مدیریتها اجرایی پسماندها قرار گرفته تا طبق ضوابط و مقررات مربوط بهره برداری گردد.

ماده ۸- تولیدکنندگان پسماند عادی و اشخاص حقیقی و حقوقی مسئول مراکز و مجتمع هایی که پسماند عادی تولید می کنند ، از قبیل ساکنین منازل ، مدیران و متصدیان مجتمع ها و شهرکها ، اردوگاهها ، سربازخانه ها، واحدها و مجتمع های تجاری خدماتی ، آموزشی ، تفریحی و تفرجگاهی در قبال مدیریت اجرایی پسماند عادی پاسخگو بوده و ملزم به رعایت مقررات و شیوه نامه های آیین نامه می باشند.

ماده ۹- کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که مبادرت به عملیات ساختمانی و عمرانی از هر قبیل در سطح شهر و روستا و بخش نمایند، باید مقررات و شیوه نامه های مربوط در خصوص جداسازی ، ذخیره و انتقال نخاله های ساختمانی را رعایت نمایند.

ماده ۱۰ – بخشداریها باید بر اساس شیوه نامه های ارسالی از طرف وزارت کشور نسبت به جمع آوری ، حمل و دفع پسماندهای عادی بین راهی از قبیل پسماندهای رستورانها ، پمپ بنزین ها و سایر تأسیسات اطراف راهها و حریم راهها اقدام نمایند.

تبصره – راهداریها باید در مدیریت پسماندهای حریم جاده ه و اماکن بین راهی با بخشداری ها همکاری نمایند.

ماده ۱۱- کلیه مراکز تولید کننده پسماندهای ویژه همچنین تولیدکنندگان جزء ویژه پسماند عادی ( خانگی) باید نسبت به جداسازی پسماندهای ویژه از پسماندهای عادی در محل تولید اقدام نمایند .

ماده ۱۲- تولیدکنندگان و وارد کنندگان اقلام مشروح زیر باید پسماند حاصل از کالاهای خود ار بازیافت نمایند . در صورت که نتوانند به این امر اقدام نمایند باید برابر نیم ده هزار ارزش کالا با فروش و یا ورود به صندوق پرداخت نمایند . صندوق باید به نسبت بازیافت پسماند حاصل از هر یک از اقلام مزبور ، مبالغ دریافتی را در اختیار واحدهای بازیافت کنندهآن قلم از پسماند قرار دهد. متخلفین به مجازاتهای تعیین شده در ماده ۱۶ قانون محکوم خواهند شد.

۱-    مواد پلیمری از قبیل پلاستیک ،  PET، و لاستیک

۲-    کالاهای شیشه ای ، کریستال

۳-    اشیای ساخته شده از فلزات ساده و آلیاژی

۴-    اشیای ساخته شده از چوب و نئوپان

۵-    کالاهای ساخته شده از کاغذ و مقوا

۶-     انوع روغنهای روانکار

۷-    کالاهایی که حداقل از دو جزءشیشه ، فلز ،پلیمر، سلولز تشکیل شوند.

۸-    لوازم برقی و الکترونیکی

۹-    انواع مصالح ساختمانی از نوع کانی های غیر فلزی

تبصره ۱- واحدهای تولیدی که از مواد اولیه بازیافتی استفاده می کنند ، به ازای استفاده از این گونه مواد از پرداخت مبلغ تعیین شده معاف خواهند بود.

تبصره ۲- واحدهای تولیدی که محصولات خود را صادر می کنند و یا واردکنندگانی که کالای خود را مرجوع می کنند ، به ازای میزان کالای صادر شده و یا مرجوعی ، از پرداخت مبلغ تعیین شده معاف خواهند بود.

تبصره ۳- تجدید نظر در اقلام و مبلغ مذکور حسب مورد پس از طرح کار گروهی ملی با پیشنهاد سازمان و تصویب هیئت وزیران خواهد بود.

ماده۱۳-تولیدکنندگان واردکنندگان وکسانی که مسئولیت بسته بندی موادومحصولاتی که منجربه ایجادپسماندهای ویژه میگردند(ازجمله سموم وکودهای شیمایی)باید نحوه استفاده نگهداری حمل ونقل ودفع پسماندهای حاصل ازمصرف ونیزاشیاء وموارد آلوده شده به آنهاراپس ازتایید مراجع زیربط برروی بسته بندی درج نمایند.

ماده۱۴-وزارت اموراقتصادی ودارایی بایدازطریق گمرکات ازورود کالاهایی که براساس فهرست اعلام شده ازسوی سازمان دارای پسماند ویژه غیرمجازمیباشدجلوگیری نمایند.

ماده۱۵-سازمان باید نسبت به تدوین فهرست کالاهایی که پس ازمصرف پسماند بیشتریا پسماند با بازیافت مشکل ترو یا پسماند خطرناک ایجاد میکنداقدام وشیوه نامه نحوه مدیریت آنهاراتهیه وحسب موردبه دستگاه ذی ربط اعلام نماید.

ماده۱۶-موسسه استاندارد باید ظرف یک سال پس ازابلاغ این آیین نامه استانداردهای زیر را تدوین نماید:

۱-استاندارد کاغذ وپلاستیک بازیافتی وموارد مجازاستفاده انها ازجنبه های فنی وبهداشتی .

۲-استانداردهای کود آلی به خصوص کود کمپوست حاصل از پردازش پسماندهای عادی و کشاورزی.

۳-استاندارد تاسیسات وتجهیزات مرتبط با مدیریت پسماندها از جمله دستگاه های زباله سوز ونوع پسماندهای مورد پذیرش از جنبه فنی و بهداشتی.

۴-استاندارد علایم نشان دهنده نوع وجنس پلاستیک ها و نیز پلاستیک های قابل تجزیه در طبیعت.

۵-استاندارد سایر مواردی که حسب مورد از سوی کار گروه ملی پیشنهاد می شود.

ماده ۱۷-واحدهای بازیافت که با ضوابط زیست محیطی سازمان تطابق داشته باشند از حداکثر تسهیلاتی که برای احداث وادامه فعالیت واحدهای صنعتی در نظر گرفته می شود بر خوردار خواهند بود.

تبصره۱-در صورت پرداخت هر گونه یارانه یا تعلق نرخ ترجیحی برای حمایت از انواع کود شیمیایی کودهای کمپوست نیز به همان میزان بهره مند خواهند شد.

تبصره ۲- وزارت نیرو باید برق حاصل از بازیافت را بر اساس تصویب نامه شماره ۱۶۸۲۵/ت۳۳۱۸۸ مورخ ۸/۴/۱۳۸۴ خریداری نماید.

ماده ۱۸- سازمان مدیریت و برنامه ریزی باید با همکاری دستگاه های اجرایی ذیربط در هر مورد نسبت به تشخیص صلاحیت مشاوران و پیمانکاران ذی صلاح حقیقی و حقوقی اقدام نماید.

ماده۱۹- تولید کنندگان پسماند های ویژه مندرج در جدول شماره (۱) ملزم به کاهش مقدار و یا شدت آلودگی پسماندها مطابق جدول مذکور بوده و باید پسماند تولیدی و ظرفیت فعالیت خود را در فرمهای اظهار نامه ثبت و به سازمان گزارش نمایند. جدول مذکور حسب مورد با پیشنهاد سازمان(کار گروه ملی) و تصویب هیات وزیران قابل تغییر میباشد.

متخلفین از مفاد این ماده به حداکثر مجازات مقرر در ماده ۱۶ قانون محکوم خواهند شد. سازمان باید ظرف شش ماه پس از ابلاغ این آیین نامه نسبت به تهیه فرمهای اظهار نامه مربوط اقدام نماید