بازدید اختصاصی پاژین از سایت بی خطر سازی زباله و فاضلاب بیمارستان بانه

        در روز سه شنبه مورخ ۱۳۹۴/۰۲/۰۸ نمایندگان انجمن پاژین به همراه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست شهرستان بانه ، از بیمارستان صلاح الدین ایوبی بازدید به عمل آوردند.  سایت امحاء زباله های عفونی و سیستم فاضلاب بیمارستان مورد بازدید قرارگرفت  در جریان بازدید  آقایان: شالباف (رئیس بهداشت محیط شهرستان بانه) و رستمی (کارشناس مسئول بهداشت محیط ) نسبت به فرایند انجام بی خطر سازی فاضلاب و زباله ها توضیحاتی ارایه دادند .

      لازم به ذکر است که زباله های بیمارستانی جزو خطرناک ترین نوع زباله محسوب میشوند و حتماً باید پیش از خروج از بیمارستان گند زدایی و بی خطر شوند. بنابر استاندارد و الزامات سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت این پروسه شامل موارد بسیاری از لحاض تکنیکی می باشد. این الزامات حتی شامل فاضلاب تولیدی بیمارستان نیز می شود.

      در این بازدید قسمت تصفیه خانه بیمارستان بر اساس آنچه که ملاحضه شد به صورت متداوم کار می کرد به طوری که قبل از ورود به فاضلاب شهری ابتدا لجن گیری و سپس هوادهی می شد و نهایتاً وارد فاضلاب شهری می شد.

       سپس از محوطه چاه جفت بازدید شد، لازم به توضیح است که در این بخش زباله های پاتولوژیک همانند اعضاء بدن و ضایعات بخش زایمان، جراحی، کالبد شکافی و اتاق عمل در داخل چاه هایی که حفر شده بودند ریخته شده سپس لایه هایی از آهک بر روی آن ریخته می شد تا عمل گند زدایی و تجزیه به صورت بهداشتی انجام شود.

       قسمت بعدی اتاق ” اتوکلاو ”  بود که در آنجا ابتدا مواد را بر اساس زباله های نک تیز (سرنگ ، چاقوی جراحی و…)، عفونی، پسماند غذایی جدا سازی می کردند. در این بخش ابتدا مواد عفونی را در داخل کیسه های زرد رنگ نسوز ریخته و با ظرف های مخصوص حمل زباله زرد رنگ به محوطه حمل و در داخل دستگاه اتو کلاو شده و به مدت ۴۵ دقیقه توسط بخار آب در دمای ۱۲۵ درجه نگهداری می شدند سپس توسط اپراتور خارج و در داخل کیسه های سیاه قرار می گرفت و گند زدایی شده محسوب می شدند و نهایتاً آنها را همانند هر زباله شهری دیگر می توانستند انتقال و تخلیه نمایند اما پسماند غذایی را در داخل کیسه های سیاه رنگ ریخته و بدون هیچ گونه عملیات اضافی می توانستند انتقال دهند، زباله های نک تیز نیز به همراه زباله های عفونی توسط اتو کلاو گند زدایی می کردند.

      اما لازم به ذکر است که دستگاه خرد کن کارایی لازم را نداشت و عملاً بدون استفاده بود. دستگاه خردکن یکی از ملزومات و اساسی ترین وسایل محسوب می شود اما به دلیل نبود دستگاهی با امکانات بالاتر ، نبود اعتبارات و سرویس کار متاسفانه بلا استفاده بود.

      برای کم کردن حجم زباله ها و بالا بردن راندمان کاری دستگاه اتوکلاو همچنین بی خطر کردن وسایل برنده و نک تیز مثل چاقوی جراحی، سرنگ و … حتماً وجود این دستگاه الزامی است اما در توضیحات آقایان شالباف و رستمی معلوم شد که این دستگاه کارایی لازم را ندارد و متاسفانه بخشی از پروسه بی خطر سازی ناقص به اتمام می رسد.

اما چه روش های برای امحاء پسماندهای خطرناک بیمارستانی در جهان وجود دارد؟

برای جواب دادن به این سؤال بایستی گفت که پسماند ها چند دسته اند:

۱- مواد زاید مشابه مواد زاید خانگی- مانند پسماند غذایی، کارتن و ..

۲- مواد زاید پاتولوژیک- اعضای بدن، ضایعات زایمان عمل جراحی و کالبد شکافی

۳- مواد زاید رادیو اکتیو- زایدات جامد، مایع و گازی آلوده به مواد رادیواکتیو(کاریرد مواد رادیو اکتیو در عکسبرداری ها و پرتو درمانیها معمول است).

۴- مواد زاید شیمیایی- مواد آزمایشگاهی و فعالیت های نظیر نظافت و ضد عفونی

۵- مواد زاید عفونی- حد اقل ۳ درصد و حداکثر ۹۰ درصد زایدات بیمارستانی را مواد زاید عفونی تشکیل می دهند.

       برای نابودی هر یک از این مواد و گند زدایی آنها روش های فراوانی در کشوهای مختلف اعمال می شود که معمولاً روش سوزاندن در کوره مطمئن ترین شیوه به حساب می آید و در این روش حجم مواد تا ۹۵ درصد کاهش و تمامی وسایل نک تیز و برنده و زایدات پاتولوژی نابود می شوند اما معظلاتی نیز دارد برای نمونه آلودگی هوا که البته با کنترل کردن آن توسط فیلتر های مخصوص می توان درصد آلودگی آن را تا حد زیادی کاهش داد، قبلاً با همین روش پسماندهای بیمارستان بانه سوزانده می شد اما اکنون این وسایل اوراق شده و از چرخه کنار زده شده اند.

       در بیشتر کشورهای صنعتی هنوز هم از این روش استفاده می شود و روش مطمئن و دقیقی به حساب می آید اما در کشورهای در حال توسعه بر اساس آمار ۵۷ تا ۹۲ درصد از زباله سوزها دارای نقص فنی بوده و در نتیجه در این بیمارستان ها از آنها استفاده نمی کنند.

       روش گندزدایی با اشعه ایکس- این روش آلودگی و مزاحمت ایجاد نمی کند اما گرانتر تمام می شود. روش گند زدایی با اتو کلاو- روشی که در حال حاضر از در بیمارستان صلاح الدین ایوبی بانه استفاده می شود و در جهان روش معمولی است. در این روش در دمای ۱۶۰ درجه گندزدایی انجام می شود و تا ۶۰ درصد حجم مواد را کاهش می دهد اما برای بالا بردن کیفیت گندزدایی حتماً باید توسط دستگاه خرد شود سپس داخل دستگاه اتو کلاو شود که متاسفانه این دستگاه در بیمارستان بانه هم اکنون دچار نقص است و این پروسه به صورت ناقص انجام می شود.

      امکانات موجو در بیمارستان صلاح الدین ایوبی در زمینه تاسیسات قسمت گند زدایی در حد تنها یک محوطه سر پوشیده و یک اپراتور که به غیر از این قسمت در بخش های دیگر نیز مشغول به فعالیت است می باشد این درحالی است که دستگاه اتو کلاو در حین گند زدایی مواد سمی و سرطانزا از خود متساعد می کند و حتماً باید یک اپراتور کار آزموده و مجرب با در نظر گرفتن امکانات ایمنی و به صورت یک شیفت کاری مختص به آن کار کند.

      اما از لحاظ حجمی کل تولید مواد زاید در بیمارستان صلاح الدین ایوبی ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلو می باشد. امکانات گند زدایی موجود بر اساس گفته های مسئولین بیمارستان تا یک تن در روز می باشد.

تهیه کننده: سوران محمدنژاد