عکس هوایی ۱۹۷۲ ، ۱۹۸۲ ، ۱۹۹۲ و ۲۰۰۹ بررسی تغییرات کاربری اراضی در بانه

      بررسی تغییرات کاربری اراضی شهرستان بانه ( بخشی از زاگرس) عکس هوایی ۱۹۷۲ ، ۱۹۸۲ ، ۱۹۹۲ و ۲۰۰۹

سرزمین مکانی است که فعالیت های انسانی بر روی آن صورت گرفته و منابع لازم برای این مهم محسوب می شود. استفاده از این منابع کاربری زمین نامیده می شود که بسته به اهدافی همچون تولید غذا، تأمین سرپناه، استخراج و فرآوری مواد و نیز خصوصیات زیستی – فیزیکی زمین وضعیت مختلفی ارائه می دهد. کاربری اراضی در مفهوم کلی آن به نوع استفاده از زمین در شرایط فعلی گفته می شود که شامل تمامی فعالیت موجود در منطقه یا ناحیه، مانند یک حوزه ی آبخیز در روی زمین و یا تخصیص اراضی به فعالیت های زراعی اعم از آبی و دیم، مناطق مسکونی، جنگل ، مرتع، معدن، تأسیسات صنعتی و همانند آن است.

      با توجه به تغییرات روز افزون کاربری اراضی و ضرورت آگاهی مدیران و کارشناسان از چگونگی تغییر و تحولات رخ داده برای سیاست گذاری و چاره اندیشی برای رفع مشکل موجود آشکار سازی تغییرات برای مشخص کردن روند تغییرات در طول زمان ضروری به نظر میرسد. دلایل اصلی این توجه تهدید های ناشی از تغییرات آب و هوایی، جنگل زدایی، بیابان زایی و به طور کلی از دست دادن تنوع زیستی است در چنین وضعیتی کاربری زمین پایدار به موضوع تحلیلی و سیاسی مهم مبدل شده است.

       سرعت تغییر اکوسیستم ها در سال های اخیر چنان شتاب زده صورت گرفته است که امکان سازگاری موجودات زنده با تغییرات محیطی به سختی صورت می گیرد و این عارضه ناشی از عدم توجه به مقیاس زمان در بهره برداری از منابع پایه محیطی بوده است. تغییرات کاربری اراضی به طور عمده از عوامل بزرگ مقیاسی مانند مباحث اقتصادی جهانی و اقلیم تأثیر می پذیرد و مسائلی مانند تغییرات جمعیتی و سیاست های محلی، در کنار عوامل یاد شده نقش تعیین کننده را دارند از طرفی عدم توجه جدی و اصولی به مناطق روستایی و بخش کشاورزی و نیز کاهش سهم روستاها و مناطق روستایی در استراتژی های توسعه اقتصادی و توسعه صنعتی موجب شده که نیروی کار مولد این نقاط توان تأمین معاش اقتصادی نداشته باشد و به سوی شهرها و مناطق پیرامون شهرها مهاجرت کنند نتایج تحقیقات نشان می دهد که افزایش روند مهاجرت سبب بروز بازارهای غیر رسمی زمین و مسکن شده و در نهایت به تغییر کاربری سرزمین منجر می گردد.

      در بسیاری از مطالعات به نقش نیروهای محرک انسانی در تغییر کاربری اراضی اشاره شده است. در مطالعه صورت گرفته طی سال های ۵۰-۹۰ در مورد تغییر الگوی کاربری اراضی شهر بانه انجام شد مشخص شد که فقدان تناسب میان ارزش افزوده ی حاصل از فعالیت های زراعی و باغی با ارزش ایجاد شده از فروش زمین سبب شده تا بسیاری از کشاورزان و باغداران به تفکیک و فروش این اراضی اقدام نمایند. همچنین مشخص گردید که عوامل جمعیتی و سیاست های مختلف مدیران و افزایش سطح درآمدی ساکنین بیشترین نقش در بروز تغییرات کاربری اراضی طی دهه ۷۰ تا ۹۰ را داشته است که تغییرات کاربری اراضی به سمتی حرکت کرد که اراضی ساخته نشده شهر، روند کاهشی و اراضی ساخته شده شهر روند افزایش طی کرده که در نهایت موجب گسترش فیزیکی شهر را فراهم آورده است.

      در مطالعای به بررسی تغییرات کاربری اراضی بخشی از کردستان خصوصاً شهر بانه با استفاده از تکنیک آشکار سازی تغییرات طی سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ میلادی با استفاده از داده های لندست با شماره مسیر و ردیف ۳۵-۱۶۸ پرداخته که نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که در این برهه زمانی میزان ۳۵۲۴۷۰ هکتار از جنگل ها (۶۹% ) کاسته شده و ۳۸۲۳۲۰ هکتار معادل ۲۴۹ درصد به اراضی کشاورزی اضافه شده است. نقشه پیوستی که در آن رنگ قرمز اراضی زراعی، سبز جنگل، آبی منابع آبی، آبی کم رنگ مناطق مسکونی و رنگ کرمی کم رنگ سایر کاربری می باشد. حال با توجه به تهدیدهای پیش رو همچون خشکسالی، گرمایش جهانی، تغییرات آب و هوایی و … با بررسی نقشه در طی ۴ برهه زمانی به نظر چه باید کرد.
در صورت ارائه نظرات کارشناسی و دخالت شما شهروندان عزیز در سرنوشت محیط زیست خود در آینده مقالات متعددی در این زمینه تهیه و در اختیار کاربران عزیز قرار خواهد گرفت.

با تشکر از مهندس هناره خلیانی

 ارسال مطلب : دکتر سعدالله سنگینی