مصاحبە با دکتر فتاحی دربارە آتشهای جنگلهای زاگرس و بانه

سوال ۱ :  لطفا قبل از شروع برنامه خودتون رو معرفی بفرمایید….

جواب: من محمد فتاحی محقق و پژوهشگر جنگلهای زاگرس و استادیار بازنشسته موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

سوال ۲ :  اقای فتاحی منابع طبیعی و محیط زیست در قانون اساسی ایران از چه جایگاهی برخوردارند؟؟؟

جواب: ۱در اصل ۴۵ انفال و ثروتهای عمومی از قبیل زمینهای موات یا رها شده ، معادن ، دریاها ، دریاچه ها ، رودخانه ها و سایر آبهای عمومی ، کوه ها ، دریاها ، جنگلها ، نیزارها ، بیشه های طبیعی ، مراتعی که حریم نیست ، در اختیار حکومت اسلامی است تا بر طبق مصالح عامه نسبت به آنها عمل نماید.

–   اصل ۵۰ در قانون اساسی جمهوری اسلامی حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسلهای بعدی باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند وظیفه عمومی تلقی می گردد ، از این رو فعالیت های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران آن ملازمه پیدا کند ممنوع است.

–  در قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مواد ۱۸۷ الی ۱۹۳ به محیط زیست اختصاص یافته است.  ت

سوال ۳ : آیا آتش سوزی هاهم جزو انواع بلایای هستند؟؟؟؟

جواب: بلی بلایای طبیعی به دو دسته طبیعی و غیر طبیعی تقسیم میشوند.

۱)    بلایای طبیعی:  به حوادثی گفته می شوند  که  انسانها نقشی در پیش امدن ان ندارند  مانند  زلزله: طوفان: رعدوبرق …..

۲)    بلایای غیرطبیعی:  به حوادثی  اتلاق میگردند که انسانها  ، به نوعی در به وجود آمدن آن دخالت دارند. این بلایا   خود به ۲ دسته زیرتقسیم میگردند.

۱ – ۲  – حوادث  غیرعمدی: که بر اثر عدم آگاهی از مواد ایمنی و عدم رعایت موارد ایمنی به وجود می آیند.

۲- ۲-     حوادث  عمدی: بر اثر کینه توزی،  اختلاس ،  اخاذی از شرکت بیمه: سرپوش بر سرقت ….  تبدیل اراضی منابع طبیعی به اراضی کشاورزی ، افزایش دید پاسگاهها  در مقابله با دشمن، تخریب منابع طبیعی  به لحاظ کمی و کیفی ، گسستگی منابع ، تغییرات  اقلیمی ، افزایش گرمای زمین   … در واقع بهره برداریهای نادرست از منابع آب و خاک کشورها  به وجود می آیند.  ت

سوال ۴ :  آیا آتش دشمن پنهان جنگل هاست؟؟؟

جواب: بلی آتش خطرناک ترین دشمن جنگلها می باشند ، لذا  به عنوان دشمن پنهان تعبیر شده اند، به گونه ی که با کوچکترین غفلت  از کنترل انسا ن خارج  ، میتواند خسارتهای جبران ناپذیری از خود به جای بگذارد.

–  هر چه دامنه آتش گسترده تر باشد ،خسارت های  جانی و مالی آن بیشتر و گاهی غیر قابل جبران و  گاهی به زمان طولانی برای بازسازی ان نیاز هست. هر چند  خسارات  جانی ان به هیچ  عنوان قابل جبران نمی باشند.

–  بنابراین در دنیای امروز تلاش گردیده که با تمامی امکانات  و تجهیزات مدرن موجود سعی نمایند تا از بروز فاجعه های اقتصادی و اجتماعی آن جلو گیری به عمل اورند. ت

سوال ۵ :   آقای فتاحی در ایران منابع طبیعی تجدیدشونده چند درصد سطح کشور را پوشش میدهد؟؟؟

جواب: در کشور ما منابع طبیعی   تجدید شونده یا جنگلها و مراتع …. نه تنها یکی از ثروتهای ملی است ، بلکه بیش از۸۰ درصد کشور را منابع طبیعی تجدید شونده و اکثریت شهرها و روستاها را  در بر گرفته است.

–   ولی متاسفانه به دلایل متعددی که فضا برای نقد و بررسی ان در این نوشتارنمی گنجد ، با کاهش کمی و کیفی فراوان و گسستگی منابع طبیعی و بحرانهایی چون کاهش توان تولیدی منابع ، بروز سیلها ، بروز آفات و امراض متعدد ، تغییرات اقلیمی ، خشکسالی و بحرانهای منابع آبی و خاکی ، حتی در اراضی کشاورزی کشور مواجه گردیده است.

–  ضمننا در غالب بحرانهای ذکر شده جای پای  انسانها به عنوان بهره وران از این منابع و سوء مدیریت  بیش از همه خود نمایی می نماید. ت

سوال۶ :  حریق چیست؟؟؟

جواب: سعی میگردد ، تعاریف متفاوت آن بیان گردد.

–  حریق عبارت است از یک سری از واکنش های شیمیا یی و اکسیداسیون سریع حرارت زای مواد قابل اشتعال است.

–   تعریف دیگر  حریق بدین قرار است که ترکیب سریع اکسیژن با اشیاء دارای کربن که قابل اشتعال هستند.

–   احتراق عبارت است از یک فعل و انفعالات شیمیایی که تولید نور و حرارت می نماید. اگر احتراق به همراه گرما و روشنایی قابل احساس باشد آن را آتشی می گویند

– آتش سوزی (حریق) :

  اشتعال پوشش خشک عرصه های جنگلی، مرتعی و بیابانی که به صورت طبیعی یا غیرطبیعی ایجاد می شود. این تعریف از طرف کمیته بحران سازمان جنگلها ارایه شده است. ت

سوال ۷ :  ‌آقای دکتر لطفا در با رابطه مثلث اتش  توضیح بفرمایید؟؟؟

جواب: به این تصویر دقت فرمایید. مثلث حریق

۱-  اولین ضلع مثلث حریق ر
ا منابع قابل اشتعال هستند. که در قاعده مثلث یا همان کف جنگل قرار دارد  شامل گیاهان کف جنگلها یا مراتع که  مملو از علوفه ، شاخه و سرشاخه های خشک و هوموس(لاشبرگها) است در بر میگیرد

۲-    دومین ضلع مثلث حریق یا آتش سوزی  را حرارت و خشکی هوا شکل می دهد.

۳-  سومین عامل  این مثلث را ، اکسیژن موجود در هوا

وقتی سه عامل فوق دست بهم میدهند اتش سوزی اتفاق می افتد .

سوال ۸ : از دیدگاه شما بهترین راه های  خاموش کردن و مهار آتش چه راه هایی هستند؟؟؟

جواب:  حتما دیده اید وقتی ماشینی آتش میگیرد با کپسول اتش نشانی و ریختن ان بر ماده قابل اشتعال می کوشند مانع رسیدن اکسیژن به ماده قابل اشتعال گردند ، این طریقه خاموش کردن را خفه کردن گویند.

–  بهترین راه برای خاموش کردن آتش سوزیها ،  ابتدا باید سوخت قابل اشتعال را از آتش  جدا کرد . بهترین راه در این کار جدا کردن اکسیژن از مواد قابل اشتعال است .

پس نقش ریختن پودرهای شیمایی یا کف یا  مایعات مانند اب صرفا به خاطر ان است که مانع رسیدن اکسیژن هوا به ماده قابل اشتعال گردند.

اما در آتش سوزیهای منابع طبیعی باید کوشید شعله های آتش را از بین برد . چون آتش بر اثر شعله ها بصورت آتش سوزی در می اید . در واقع پرتو افکنی شعله هاست که آتش سوزی را شعله ور میسازد.و همین شعله ها هستند که از عوامل اصلی کانون آتش سوزی محسوب میگردند. ت

سوال ۹ :  اقای دکتر روش های عمومی اطفاء حریق چه روش هایی هستند؟؟؟

جواب: مهمترین روش های اطفاء خریق عبارتند از:

الف- سرد کردن

ب- خفه کردن

ج-سد کردن یا حذف ماده سوختنی

سوال ۱۰ : باتوجه به اینکه حریق ها تفاوتی هرچند جزئی یا کلی باهم دارند لطفا در رابطه با انواع حریق ها  توضیح بفرمایید؟؟؟

جواب: حریق ها به ۴ دسته تقسیم میگردند.:

۱-   حریق نوع A : مربوط به جامدات است مثل چوب: کاغذ، … این نوع حریق را می توان با روشهای سرد کردن و خنک کردن و پوشاندن مهار نمود. آب و خاموش کننده کف برای این نوع حریق مفید است.

۲-   حریق نوع B : مربوط به مایعات قابل اشتعال است مثل بنزین

۳-   حریق نوع C : مربوط به آتش های ناشی از جریان الکتریسته

۴-   حریق نوع D : مربوط به سوختن فلزات قابل اشتعال بوده مثل سدیم، منیزیم، آلومینیم که با ستاره زرد رنگ نشان می دهند

سوال ۱۱ : مهمترین تجهیزات خاموش کننده حریق ها کدامند؟؟؟

جواب: مهمترین  تجهیزات خاموش کننده های انواع حریق ها عبارتند از : تجهیزات  متحرک و  تجهیزات ثابت

الف- تجهیزات متحرک:

۱-   وسایل ساده مانند سطل شن، پتوی خیس و پتوین سوز آتش نشانی .

۲-   خاموش کننده های دستی با حداکثر ۱۴ کیلوگرم یا ۱۴ لیتر خاموش کننده در انواع  مختلف

۳-   خاموش کننده های چرخ دار (تا ظرفیت ۹۰ کیلو گرم )

 ب- تجهیزات ثابت:

۱- جعبه اطفاء حریق (شیلنگ با آب تحت فشار )

۲-شبکه ثابت خاموش کننده مبتنی بر اب (شبکه افشانه ای ) ، کف، co2 ، پودر و ترکیبات هالوزنه

۴-  شیرهای برداشت اب آتش نشانی (ایستاده و دریجه دار )     ت

سوال ۱۲ :  قای دکتر باتوجه به اینکه عوامل اتش سوزی عبارتند از عمدی و غیر عمدی لطفا در این رابطه توضیح بفرمایید؟؟؟

جواب: اتش سوزیهای عمدی توسط انسانها  به دلایل مختلف انجام میگیرد

اتش سوزیهای غیر عمدی به خاطر منافع شخصی… شکل میگیرند

سوال: قای دکتر طبقه بندی آتش سوزی  در جنگل های ایران چگونه و بر چه اساسیت؟؟؟؟

جواب: دو روش برای طبقه بندی انواع آتش سوزیها نامبرده میشوند.

 الف – آتش سوزی بر اساس ساختار عمودی درختان

 ب- طبقه بندی معمولی  یا کلاسیک

سوال ۱۳ :  مواد خاموش کننده آتش کدامند؟؟؟؟

جواب: موادی که به عنوان ماده ی خاموش کننده به کار میروند در چهار دسته قرار می گیرند.  گاهی می توان از دو یا چند عنصر خاموش کننده به طور همز مان استفاده نمود . طبعا هر کدام از مواد یاد شده در اطفاء انواع حریق ها دارای مزایا و معایبی میباشند . این مواد شامل گروه های زیر است.

الف – مواد سرد کننده که شامل CO2 و اب است .

ب- مواد خفه کننده که شامل کف ، خاک ، ماسه وco2  است .

ج- مواد رقیق کننده ی هوا که شامل N2 و CO2 است .

د- مواد محدود کننده واکنش های زنجیره ای شیمیایی که شامل هالوژن و پودری های مخصوص است.

سوال ۱۴: آقای فتاحی طبقه بندی کلاسیک آتش سوزیها چگونه است؟؟؟

جواب: آتش سوزی سطحی :

 این نوع آتش سوزی در اثر آتش گرفتن پوشش مرده گیاهان مانند لایه های هوموس ، شاخه ها و سر شاخه های خشک  و نهالهای کوچکی که در عرصه دیده میشوند . این نوع آتش سوزی اگر زود مهار نگردد  ،  می تواند به انواع آتش سوزی های دیگر تبدیل گردند..

 آتش سوزی تاجی:

 این نوع آتش سوزی که در تابع درختان و نهالها رخ می دهد و آنها را می سوزاند برای جنگل بسیار خطرناک می باشد و در اثر حرارت زیاد به لایه زاینده صدمه وارد می آورد و سبب مرگ درختان می شود. آتش سوزی تاجی می تواند در اثر آتش سوزی سطحی به وجود آید که خطرات آن چندان زیاد نبوده، اگر شرایط جوی همراه نباشد در محدوده کمی متوقف می شود. ولی اگر آتش سوزی از تاج درختی به تاج درخت دیگر سرایت کند، سرعت آن بیشتر شده، در مدت کوتاهی سطح وسیعی از جنگل را نابود می سازد.

آتش سوزی تنه ای:

 این نوع آتش سوزی را که در آن آتش به تنه درختان مخصوصاً درختان میان تهی و خشک سرایت  کرده و توسعه می یابد . عامل این آتش سوزی می تواند انسان باشد که با افروختن آتش در پای درختان مرده سبب حریق می شود و یا ممکن است آتش سوزی در اثر صاعقه به وجود آید.

این نوع آتش سوزیها  برای جنگلهای زاگرس قابل توجه هستند

 متاسفانه در ایران به دلیل عدم بررسیهای لازم در زمان وقوع آتش سوزیها فاقد آمار درستی هستیم .ولی بر اساس کتابهای اقایان دکتر عادلی و یخکشی در جنگلهای آلمان درصد انواع آتش سوزیها به قرار زیر است.

۱-  آتش سوزی تنه ای۵/۰%

۲-  آتش سوزی سطحی ۷۵%

۳-  آتش سوزی تاجی ۲۲%

۴-  آتش سوزی زمینی ۵/۲% این نوع آتش سوزیها در مناطقی که دارای معادن ذغال سنگ یا تورب هستند اتفاق می افتد.

سوال ۱۵:  اقای دکتر مهمترین اقدامات قبل و بعداز آتش سوزی ها چه اقداماتی هستند؟؟؟؟

جواب: اقدامات قبل عبارتند از از پیشگیری، ایجاد پایگاه های اطلاع رسانی در مناطق مختلف جنگل ، تجهیز گروههای اطفاحریق….

اقدامات بعد عارتنداز اقدام سریع و به موقع اتش سوزیها با همه امکانات مدرن روز …. نه بیل و کلنک

سوال ۱۶:  آقای دکتر از دیدگاه شما آیا روند آتش سوزیها صعودی است یا نزولی؟؟؟

جواب: بسته به شرایط اب و هوایی دارای نوساناتی است در سالهای گرم وخشک بیشتر و در سالهای تر سالی اندکی کمتر است.

سوال ۱۷ :  :بیشترین تعداد آتش سوزیها مربوط به کدام مناطق رویشی کشور است؟؟؟

جواب: –  مقایسه میزان آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع در سال‌های ۸۲ تا۹۴: کمترین میزان آتش‌سوزی طی این سنوات در سال ۸۴ با شش‌هزار و ۶۷۹ هکتار

–   و بیشترین آن در سال ۹۴ به میزان ۴۴ هزار و ۸۵۲ هکتار بوده است. وی یادآور شد: بیش از ۷۰ درصد آتش‌سوزی جنگل‌ها به لحاظ رویشگاهی در جنگل‌های زاگرس اتفاق می‌افتد و علت آن گستردگی این ناحیه رویشی به مساحت شش میلیون هکتار است.

–   عامل ۹۵ درصد آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع انسان‌ها هستند که حدود ۱۵ درصد آن عمدی و ۸۵ درصد آن غیرعمدی است.

–   تشکیل ستاد اطفای حریق در ستاد و استان‌ها، بهره‌گیری از حمایت‌های سازمان مدیریت بحران، هلال‌احمر و نیروهای مسلح، برقراری کشیک و ایجاد گشت‌های مراقبت، تأمین امکانات انفرادی اطفای حریق و استفاده از توانمندی‌های مشارکت مردم را از اقدامات قابل توجه سازمان جنگل‌ها و مراتع برشمرد و اظهار داشت: تاکنون ۳۲ پایگاه اطفای حریق در استان‌ها ایجاد و ۸۰۰ دستگاه خودرو مجهز به اطفای حریق و ۲۹۰ نفر پرسنل ماهر و متخصص برای استان‌های بحرانی کشور تأمین شده است.

–  میزان خسارات سالانه این پدیده  به منابع طبیعی کشور را حدود ۳۲۳ میلیارد تومان برآورد کردند.

سوال ۱۸ :  قای فتاحی رابطه درصد آتش سوزیها نسبت به نوع آتش سوزیها چگونه است؟؟؟

جواب: اتش سوزی سطحی بالای ۷۰ درصد تاجی با ۲۲ درصد و تنه ای ۵ درصد در سوالات قبلی امار دقیقتر ذکر شده است.

سوال ۱۹ :  فائو در ارتباط با آتش سوزیها چه دیدگاهی دارد؟؟؟

جواب: طبق اعلام فائو، ۹۴‌درصد حریق‌های رخ داده در عرصه‌های طبیعی جهان منشأ انسانی دارند که به‌راحتی و با مدیریت صحیح می‌توان از وقوع و خسارات ناشی از آن جلوگیری کرد اما در ایران طرح جامع مقابله با اطفای حریق در دولت و مجلس در انتظار تصویب و نهایی شدن و تخصیص اعتبار است

 این امار در عرصه بی المللی است . در ایران متاسفانه فاقد پژوهش و تحقیقات لازم می باشد و غالب امارهای داخلی با اندکی تغییر بر مبنای امارهای کشورهای خارجی مشخص میگردد. و این یکی از ضعفهای اساسی است.

سوال۲۰ :  اقای فتاحی اتش سوزیها در بانه و مریوان چه تعداد بوده اند؟؟؟

جواب: فقط در شهرستانهای بانه و مریوان  در طی سال گذشته  تا اول شهریورماه سالجاری (۹۴و ۹۵) بیش از ۶۱۶  مورد  ( مریوان ۳۴۱ مورد و بانه ۲۷۵ مورد ) آتش سوزی اعلام گردیده است.

–  در سال ۹۴  ،     ۴۳۲  مورد ( معادل ۱۵/۲ درصد کل آتش سوزیهای کشور )

–  تا اوایل شهریورماه سال ۹۵  ،    ۱۷۹  مورد

منبع انجمن پاژین بانه

معادل  دو و پانزده صدم درصد صحیح است اعداد جابجا شدند

سوال ۲۱ : اقای فتاحی،نمایندگان بانه و مریوان چه دیدگاهی نسبت به وضعیت کنکونی آتش سوزی ها دارند؟؟؟

جواب: با کمال تاسف من چیزی نشنیده ام. و اگر کسی اطلاع دارد اعلام فرمایند

سوال ۲۲:  اقای دکتر،،متولیان اطفاء حریق در جنگل ها و مراتع کشور چه سازمان ها و نهادهایی هستند؟؟؟

جواب: سازمانهای متولی عبارتند از:

۱- مدیریت بحران

۲ –  سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور

 ۳ – سازمان  حفاظت محیط‌زیست به‌عنوان متولیان اصلی مقابله با حریق معرفی شده اند

هر چند بر اساس مفاد قانون حفاظت از منابع طبیعی کشور تمامی سازمانها، نهادها و نیروهای نظامی و انتظامی در زمان وقوع آتش سوزی موظفند همکاری نمایند

اما در عمل میزان مشارکت سازمانها اندک بوده و بیشتر در حالت تیوری با هم متقند در عمل تقریبا به خاطر کمبود منابع مالی و نیروی انسانی اندک و همه نگاهها به سازمان جنگلهاست که طبق قانون مسولیت حفظ و حراست از منابع طبیعی را بر عهده دارد.

سوال۲۳ : اقای دکتر از دیدگاه شما مهمترین نارسایی های سازمان جنگلها و مراتع در ارتباط با آتش سوزیها کدامند؟؟؟

جواب: کمبود نیروی انسانی در رابطه با اطفاء حریق آماده به کار در مناطق شاخص

–  کمبود اعتبارات لازم  گاهی نبود ان

–  ضعف بودن  مراقبتها و اطلاع رسانی مانند سیستمهای رادیو بیسم در مناطق کلیدی و حساس

–  کمبود تجهیزات و امکانات به روز مانند خود روهای آتش نشانی ، وسایل نقلیه مناسب جهت اعزام نیرو ، نبود بالگرد و پهباد ،کپسولهای قابل حمل آتش نشانی، لباس و تجهیزات انفرادی ،

–  ضعف ستاد مدیریت مبارزه با آتش سوزیها  در شهرستانها

–  تاخیر چندین ساعته ( ۵ ساعت ) در امداد رسانی به دلیل کوهستانی بودن مناطق آتش گرفته

–  موتور سیکلت های مناسب  و چهارپایانی مانند اسب و قاطر برای صعود به ارتفاعات صعب العبور

–   نبود آموزش های اطفاء حریق به امداد گران

–  نبود تکنولوژیهای نوین سخت افزاری و نرم افزاری در مبارزه با آتش سوزی

 در پیام صوتی اعلام کردم در هزاره سوم هستیم و در مقابله با اتش سوزیهای گسترده مانند سده های قبل با بیل و کلنگ  وسایل عادی به اطفا حریق پرداخته میشود. تازه اگر سمن ها در اقصی نقاط کشور نباشند توانایی مبارزه با اطفا حریق به حداقل میرسد.

سوال ۲۴:  آیا ارگان خاصی به تنهایی مسئول اطفاء حریق است؟؟

جواب: –  رئیس سازمان حفاظت محیط زیست:  اگر چه نیروهای سازمان حفاظت محیط زیست با تمام توان در میدان اطفا آتش هستند اما وظیفه اصلی در این زمینه بر عهده سازمان جنگل ها و مراتع است.

–  اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور نیز در گفتگویی با خبرگزاری فارس، درباره سهم سازمان های مختلف در قبال آتش سوزی جنگلها گفت: سازمان جنگلها و مراتع کشور مسئول حفظ جنگها است و برای این امر نیز نیروهای مسلح، تجهیزات و فرماندهی واحدی دارد و قسمت‌هایی از جنگل نیز که حفاظت شده است در اختیار سازمان محیط زیست کشور است.

در واقع عملا فقط کل مسولیت ها بر عهده سازمان جنگلها است و به پاسخ  سوال قبل  توجه فرمایید.

سوال ۲۵ : اقای دکتر،نمایندگان مجلس چه دیدگاهی در رابطه با آتش سوزیها دارند؟؟؟

جواب: من به ذکر دیدگاه دو نماینده فارس و خوزستان اشاره خواهم کرد.

در رابطه با محاصره ۴۸ ساعته جنگلهای پاسارگاد فارس توسط شعله های آتش

–   نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی از عدم احساس مسوولیت دستگاه‌ها در مواقع بحران انتقاد کرد .  به ویژه  وزارت دفاع در ساعات اولیه آتش سوزی

 –  وی با تاکید بر اینکه با امکانات ابتدایی مانند چوب و چماق نمی‌توان از مراتع و جنگل‌ها محافظت کرد،

 –  استفاده از ظرفیت بخش

 تامین امکانات پیشرفته و به روز، تکنولوژی و منابع لازم   … اشاره کردند.

–  چند روز پیش نیز صید عیسی دارابی نماینده مردم اندیمشک در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از سازمان جنگها و مراتع کشور و استان خوزستان به خاطر عملکرد ضعیف در مهار آتش سوزی جنگل های بلوط بخش الوار گرمسیری اندیمشک گفت: سازمان جنگلها و مراتع نسبت به آتش سوزی جنگل های منطقه  الوار بی تفاوت است.

… هر چند بی تفاوتیها غالبا ناشی از نداشتن امکانات واعتبارات مالی و حتی نبود افراد ماهر و متبحر … می باشد.

نتایج طی چند سال اخیر هم نشان داده تقریبا بی تفاوت شده اند.

سوال ۲۶ : جناب دکترفتاحی باتوجه به نکات ذکرشده شما به عنوان متخصص و کارشناس محیط زیست، در ارتباط با آتش سوزیها چه پیشنهادی دارید؟؟

جواب: پیشنهادات  نهایی  :

الف – ثبت دقیق هر آتش سوزی در هر روز  توسط انجمن های زیست محیطی طی جدولی خاص که همه ابعاد اتش سوزیها و موقعیت زمانی و مکانی مناطق را نشان دهد اقدام نمایند . و لااقل هر هفته نتایج حاصل از اتش سوزیها در در رسانه های ملی انتشار دهند تا مسولین ذیربط بیدار شوند و بدانند که هر ساله چه خسارات هنگفتی متوجه منابع طبیعی تجدیده شونده کشور و سیمای سوخته  محیط زیست کشورمان میگردد.

ب-  رعایت اقدامات لازم در قبل و بعد از آتش سوزیها برابر ضوابط مناسب

ج –  سازمان جنگلها  به طور کلی در زمینه هایی چون پیشگیری ، آمادگی ، مهار و مقابله ، بازسازی   و ارزیابی  آتش سوزیها به دلیل کمبود نیروی انسانی ماهر ، کمی اعتبارات ، نبود برنامه ریزیهای مداوم …تا کنون  فاقد کارایی مناسب بوده است. و قوه مجریه باید روش دیگری برای مبارزه با اتش سوزیها را اتخاذ نماید .

آقای دکتر محمد فتاحی متخصص و کارشناس محیط زیست  مهمان بزرگوار برنامه(دیمانه) گروه ( ده نگی سرووشت)…خسته نباشید و ازاینکه وقت گرانبهایتان را در اختیار ماگذاشتید بازهم سپاسگذاریم. برنامه رسمی ما به پایان رسید اگر اجازه بفرمایید چند پرسش از دوستان گرامی که برای اد مین های گروه فرستاده شدن را خدمتتان عرض کنیم و اگر چه دوستان هم سوالی دارند لطفا در این چند دقیقه اخر مطرح نمایند…

سوال ۱: ایا به نظر  شما ارگانهای دولتی از جملە  منابع طبیعی  محیط زیست و اتش نشانیهای  وظیفە خود رادر مهار کردن اتشها کاملا  انجام دادەاند؟؟؟

جواب: من در طبیعت حضور ندارم ولی با کسب اطلاعاتی که در کل ایران بیان میشود همکاریها محدود و اندک بوده است. در گذشته قبل از انقلاب با هر اتش سوزی چند گروه سرباز سریعا عازم مناطق میشدند ولی امروز  همکاریها کمتر شده است. در ضمن اتش نشانی با تجهیزات فعلی قادر به اطفا حریق دامنه ها و مناطق شیبدار نیست میزان همکاری را معمولا انجمن ها در گزارشات هفتگی  باید رسما اعلام کنند.

سوال ۲ : اقای فتاحی شما بە عنوان یک کارشناس در زمینه  محیط زیست و دیگر کارشناسان و متخصصان و همکارانتان چرا تا امروز هیچ برنامه وراهکاری را به صورت نوشته تحویل حکومت و انجمن های زیست محیطی نداده اید ؟؟

اگر این کار انجام گرفته لطف کنید اشاره بفرمایید؟؟؟

جواب: من در مقاله تحلیلی بر مدیریت جنگلهای زاگرس که در سه شماره زیست بوم به چاپ رسیده اشارات کاملی کرده ام. بقیه هم که درسیستم هستند توان باز گو کردن را به خاطر جلوگیری از دست دادن شغل شان را ندارند.

سوال ۳ : وظیفه ارگان های نظامی هنگام بحران اتش سوزی چیست ؟ برابر قانون؟؟؟؟؟

جواب: در مقاله دوم که هر دو به فاصله ۶ ماه انتشار یافتند به زوال جنگلهای بلوط زاگرس اشاره کردم و در روزنامه سبزینه به چاپ رسیده است برابر قانون و دستوالعملهای موجود همکاری و تشریع مساعی است  . حتی همه کارمندان

ضمننا ستاد بحران کشور در همه مراکز استانها و شهرستانها حضور دارند . سمن ها باید کتبا درخواست همکاری نمایند خوشبختانه جنگلهای کردستان شرایط بهتری به نسبت مناطق جنوبی تر دارند . در زاگرس میانی و جنوبی زوال و خشک شدن درختان در شرایط نامناسبی قرار دارد.

سوال ۴ : اقای دکتر طی صحبت هایشان به واژه سمن ها اشاره کردند…سمن ها چ کسانی هستند وچ وظایفی دارند؟؟

جواب: سمن هو یا سازمانهای مردم نهاد یا ان جی اوها همانند انجمن زیست محیطی پاژین بانه . در اساسنامه اشارات کامل شده است. اما نباید توقع داشت که در همه فصلها و سالها با دست خالی و در همه ساعات شبانه روز با خود رو شخصی و با پیاده رویهای سخت و طاقت فرسا جلو دار همه مبارزه ها باشند.

سمن هو یک پل ارتباطی بین مردم و دولت هستند نه مجری

متاسفانه سو مدیریت در رده های مختلف سازمان جنگلها و مراتع دیده میشود. اکثرا به طرحهایی که بازده اعتباری بالا در امر احیا را دارند چسبیده و عملا حفظ و حراست از جنگلها رهاشده است. لطفا به مفاد مقالات ذکر شده توجه فرمایید . اگر ندارید من نسخه هایی را جهت انجمن پاژین جهت دانلود در سایت پاژین ارسال خواهم کرد

من پاسخ انرا به خود شما واگذار میکنم برید از اداررت مربوط بخواهید تا کنون چه اعتباراتی گرفته اند کجا هزینه شده ، سطوح احیا شده را ببینید و قضاوت فرمایید.

به نظر من تا چند دده اینده فقط سطوح ناشی از اتش سوزیها را نمی توانند احیا نمایند. در ضمن کار احیا با توجه به خشکسالیهای پیشرو تقریبا غیر ممکن شده است

سوال ۵ : ۱:جناب فتاحی همانطور که میدانید تکنولوژی روبە پیشرفت است و راهکارهای مناسبی را ارائه کرده است، بنظر شما استفاده از یک سیستم نظارتی با استفاده از تکنولوژی شبکه های کامپیوتری بی سیم به صورت گسترده در جنگلها و مراتع برای اگاه سازی به موقع در زمینه اتش سوزیا تا چه حد میتواند مفید باشد؟؟؟

۲:آیا این کار با توجه به هزینه های تکنولوژیکی محتمل از نظر شما شدنی است؟؟؟؟

جواب: چون جنگلها به لحاظ کیفی در شرایط نامتوازنی قرار دارند ، خاکها فرسوده . تاج پوشش درختان کاهش و فشار نور و حرارت مانع  زاد اوری میگردند الان سازمان محیط زیست به نسبت از سنسورهای حساس به اتش سوزیها در جنگلهای ایلام استفاده می نماید و در صورت مثبت بودن نتایج قرار است در لرستان فارس و چند استان دیگر استفاده نمایند. اگر همت و توان و احساس مسولیت باشد تنها راه بهره مندی از تکنولوژیهای پیشرفته در عرصه جهانی لازم و ضروری است. هنوز سازمان در شهرستانها فاقد تجهیزات و امکانات و نیرو است پول هم که ندارد…. پس چه تجهیزاتی؟ حتی پژوهش و مطالعه بر روی اتش سوزی در جنگلهای کشور دیده نمی شود؟ چه رسد به تجهیزات پیشرفته و پیشرو اگر اعتبار باشد و پرسنل کاراموزده و متخصص حضور داشته باشد بیش از ۷۰ درصد اتش سوزیها کاهش خواهند یافت

سوال ۶ :  یک اتش نشان مردمی در برابر اتش در جاهایی کە امکان کنترل ان کم و دسترسی به ان قسمت سخت و دشوار است چکار باید بکند؟؟

جواب: فعلا ما در مرحله بیل و کلنگ و ادوات اولیه سنتی قرار داریم من سوال را به سبک دیگری طرح می کنم . اگر خدای ناخواسته ان اتش نشان مردمی   دچار صدمه گردید

و عازم بیمارستان شد چه سازمانی یا نهادی هزینه درمانی انرا پرداخت خواهد کرد؟ طبیعی است انسانهای شایسته در حد مقدوراتشان  تلاش خواهند کرد. اما چند بار می تواند یکه و تنها فداکاری کند؟ چه کسی به او پاداشی خواهد داد؟ منم از این می ترسم که جوانهای فعلی از شرایط موجود خسته شوند؟

اگر تلاشی می کنند دوست ندارند محیط زندگیشان نابود گردد

سوال ۷ : ۱:هر سالە پادگان واقع در دامنە دوزین قسمت دامنە دوزین را بە اتش میکشد کە اغلب نقطه شروع اتش سوزیها در بانە میباشد ایا موقعی کە دولت خود جنگل و مراتع را بسوزاند  از مردم عادی و عوام چە انتظاری میشه داشت؟؟؟

۲:و ایا در قانون اساسی دولت حق دارد برای منافع خود به جنگل و اطراف شهرها ضرر زیان برساند.

۳:مانورهای نظامی تا چه اندازه عامل سوزاندن جنگلهاست، ایا اقدامی صورت گرفته تا این مانورها در مناطق با پوشش گیاهی بالا و جنگلها انجام نگیرد؟

جواب: وقتی سیاست و شرایط جنگی  حاکم گردد کسی نمی تواند اقدامی نمایند. در شرایط عادی اگر سوال شود حتما پاسخ خواهند داد جان ما در خطر است …. بهتر است در چنین مواقعی مراتب از طریق دستگاه اجرایی یا سمن ها موضوع با فرمانداریها و ستاد بحران مطرح گردد. تا ممانعت لازم فراهم گردد. به هر در چنین مواقعی کسی پاسخگو نخواهد بود.

مجری: سخن پایانی اگر باشد استاد فتاحی درخدمتیم

دکتر فتاحی: هر چند نشست طولانی و خسته کننده  شد  از مجری محترم و همه همکاران ارجمندشان که ساعتها وقت خودشان راصرف مسایل اتش سوزی نمودند تشکر می نمایم. شب همگان بخیر

کس نخارد پشت من جز ناخن انگشت من

همه ما باید بکوشیم پاسدار منابع طبیعی و محیط زیست اطرافمان باشیم چون در غیر اینصورت سیل ، فرسایش خاک ، کاهش حاصلخیزی خاکها  ، خشکسالی ، کم ابی و کاهش تولیدات زراعی و دامی  …. فقر و بیکاری گریبانگیر همه  را خواهد گرفت.

پاسداری از منابع طبیعی باید به فرهنگ عامه رسوخ نماید ، در غیر اینصورت فرصت طلبان از زور و قدرت و ثروت خود استفاده و  منابع موجود را تاراج خواهند برد. با سپاس مجدد از همگان

جناب اقای دکتر فتاحی از اینکه در برنامه امشب گروه(ده نگی سرووشت)شرکت کردید و دعوتمان راپذیرفتید باردیگر صمیمانه سپاس گزاریم..

و ازطرف خودم و همه همکارانم و همچنین دوستان حاظر در گروه عرض خسته نباشید دارم…..

و ارزوی سلامتی و موفقیت برای شما استاد بزرگوار…

کمیتە اطلاع رسانی

انجمن پاژین بانە